Elimizden ayıramadığımız, yanımızda olmadığında veya beklenmedik bir anda şarjı tükendiğinde panik olduğumuz telefonlarımız. Hayatımızda bu kadar önemli yer tutan telefonları sadece “bir iletişim aracı” olarak tanımlamak haksızlık olacaktır. Gittikçe akıllanan, akıllandıkça günlük hayatımızın daha da vazgeçilmezi olan telefonlarımız bizi tanıyan, anlayan, yol gösteren asistanlarımız olma yolunda. Daha o noktaya geldiler mi? Bizi yakın gelecekte daha neler bekliyor?... Gelin bir bakalım...

Müşteri ilişkileri yakın bir dönem içinde büyük değişim gösterdi. Talebin arzdan yüksek olduğu, rekabetin düşük olduğu 1920’li yıllarda markaların eli güçlüydü. Pazarın ihtiyacını, piyasa şartlarını, üreticilerin belirlediği dönemde marka iletişiminin ihtiyaç ve kuralları çok farklıydı. O dönemi en iyi Henry Ford’un ünlü sözü özetler, “Siyah olduğu sürece istediğiniz rengi alabilirsiniz”.

Günümüze geldiğimizde, çok daha bilinçli, ne istediğini bilen, araştıran, sorgulayan yeni bir toplum karşımıza çıkıyor ve bunun yanı sıra artan rekabet ile de müşterilerin talep ve ihtiyaçlarının pazarı şekillendirmeye başladığını görüyoruz. Bu değişim müşteri memnuniyetinin daha ön plana çıkmasına, rekabetin itici gücü ile gelişimin hızlanmasına ve sonuç olarak çok daha sağlıklı bir ekonomiye ortam sağlıyor.

1980 yılından önce doğanlar, yani X kuşağı, öğretim hayatlarının ilk dönemlerini ansiklopedilerin başında ve kütüphanelerde kitapların arasında geçirdi. Hatta o dönemler ansiklopedi dendiğinde hepimizin ilk aklına gelen bir isim vardı... Meydan Larousse

Ödev verildiğinde herkesin başvurduğu bilgi kaynakları birçok zaman aynı ansiklopedi veya kütüphanede bulunan konu ile ilgili kısıtlı sayıda kaynaklardı. Çoğu zaman ödevlerde aynı cümlelerin, paragrafların kullanılması kaçınılmaz olurdu. O kısıtlı kaynakların arasında bir dünya yaratmaya çalışırdık elimizde kağıt ve kalem ile. Kim tahmin ederdi ki o zamanlar dünyanın bilgisinin elimizin altında olabileceğini veya kağıt kalem olmadan ödev hazırlanabilen günlerin geleceğini.

Pazarlamanın gurularından Al Ries ve Jack Trout, Pazarlamanın 22 Değişmez Kuralı kitaplarında, pazarlamayı bir algı savaşı olarak tanımlar. İyi bir ürün, doğru hedef kitle ve güçlü iletişim oyunun kurallarıdır, ama nihai hedef müşterinin zihninde oluşan marka algısını güçlendirmektir. Benzer bir şekilde tanınmış bir marka tasarım uzmanı olan Walter Landor, marka olgusunu tanımlarken şöyle der, “Ürün fabrikada yapılır, ama marka zihinde oluşur.” Bu kitaplar yazılalı, sözler söyleneli yirmi yıldan fazla zaman geçti ve bu süre zarfında “marka” kavramı ve marka değerini oluşturan yapıtaşları değişmedi; ama değişen önemli bir şey var ki, o da dijitalin hayatımıza girmesi ile farklı bir kılığa bürünen marka iletişim araçları.

Bir yaşam döngüsü içerisinde görülen teknolojik gelişmelere insan her geçen gün daha da şaşırmadan edemiyor… 1943 yılında $500.000 maliyetle üretilen ilk bilgisayarın ağırlığı 30 tondu. 30 metre uzunluğu ve 2.4 metre yüksekliği ile 167 metrekare bir alanı kaplıyordu. 1969 yılında Apollo 11’in 356.000 km. uzaktaki aya gidip geri dönmesini sağlayan bilgisayar 64 Kbyte belleğe ve 0,043 Mhz işlemciye sahipti. Bugün birçoğumuzun cebinde taşıdığı, yanından bir dakika bile ayırmadığı o küçük ekranlı dostlarımız, Apollo 11’i aya götürüp getiren bilgisayardan binlerce kat  daha güçlü ve yüksek kapasiteli.

(BThaber gazetesinde yayınlanan yazım: http://www.bthaber.com/sayisal-kimlik/) Yıl 1996. Türkiye turuna çıkıyoruz. Rotamız farklı bölgelerde 8 ayrı şehir. Şirketten 4-5 kişilik bir ekip, gittiğimiz şehirlerde sabah bir üniversiteyi ziyaret ediyor, öğleden sonra da o şehrin KOBİ’lerine yönelik etkinlikler yapıyoruz. Tüm sunumlarda üzerine bastırarak verdiğimiz önemli bir mesaj var: “İletişim şekil değiştirecek. Bir gün hepinizin kartvizitlerinde bir e-posta adresiniz olacak.” Tabii o zamanlar bu kavram daha çok uzak. Tüm kurumların iç ve dış temel iletişimlerinin çoğunu e-posta üzerinde döndürdüğü bir dünya o zaman çok da yakın gözükmüyor.

Dijital dünyayı ilerleyen yaşlarda tanıyan X jenerasyonu, dijital devrimin içinde büyüyen Y jenerasyonu ve dijital teknolojiler olmadan önce yaşamanın nasıl olduğunu hayal edemeyecek olan Z jenerasyonu. Pazarlamadan konuşurken, sosyal davranışları incelerken, teknolojiyi ne kadar sevdiğimizi veya ne kadar nefret ettiğimizi anlatırken sığınılan kavramlar. Artık “X”, “Y” ve “Z” jenerasyonlarının yanına bir de “C” geldi. Diğer üç jenerasyonu çaprazlamasına kesen, yaş veya demografik kriterlerden çok, ilgileri, yaklaşımları, inandıkları değerler ve yaşam biçimleri ile ayrışan bir jenerasyon. Haftanın 7 günü 24 saat birbirine bağlı, dijital iletişimi yaşam döngüsüne tam olarak entegre etmiş, teknolojiye hakim bir kitle.

İyi bir lider uzun dönemli düşünebilen bir vizyoner ve bu vizyona sağlam adımlarla götürecek planı oluşturabilecek güçlü bir stratejist olmalıdır, ama bunun da ötesinde bu vizyon ve strateji doğrultusunda yapılan yolculukta ekibinin de aynı inanç ve motivasyonla arkasında olmasını sağlayabilmelidir. Peki nedir motive bir ekibin sırrı ve bunu sağlama yolunda liderin rolü?

Yakın zamana kadar pazarlama uzmanları kısıtlı pazarlama bütçelerinde dijitale yer vermeye çekinceyle bakıyorlardı ama günümüzde bireylere ulaşmanın ve bir adım daha öteye giderek etkileşimli bir iletişim kurmanın yolunun İnternet’ten geçtiği kabul görüyor. Nielsen tarafından yayınlanan 2013 Ekim tarihli rapora göre son bir yılda tüm diğer mecralara yapılan reklam yatırımı azalırken veya %5’den daha az büyürken, dijital reklamlara yapılan yatırım %26,6 artmış. Tabi internete yapılan yatırımı sadece reklam harcaması olarak görmemek lazım. SEO optimizasyonları, sosyal medya içerik çalışmaları, mobil uygulamalar, reklam dışı viral pazarlama çalışmaları ve benzeri birçok yatırım bunun üzerine gelmekte.

20 yıldır aralarında Apple'ın da yer aldığı önemli şirketlerde görevler almış Mustafa İçil ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.

Apple, Microsoft, Google... Mustafa İçil, bu üç teknoloji devinde üst düzey görevler üstlenmiş, Türkiye'nin teknoloji dendiği zaman önde gelen isimlerinden... gerek kariyeri gerekse bakış açısı ve vizyonuna ilişkin İçil ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik. İşte o söyleşinin satır başları.